ΤΑ ΖΥΜΑΡΙΚΑ «ΜΕΛΙΣΣΑ»ΚΑΙ Η ΣΧΕΣΗ ΤΟΥΣ ΜΕ ΤΟ ΧΩΡΙΟ  ΜΑΣ

      Στο  σημερινό σημείωμά μας  θα αναφερθούμε στην οικονομική ανέλιξη και το εμπορικό δαιμόνιο των απογόνων των αειμνήστων συγχωριανών μας, του Γιώργη και της Κανέλας Κίκιζα.  Ο Γιώργης Κίκιζας και η Κανέλλα μαζί με τα δώδεκα παιδιά τους ζούσαν αρχικά στο σπίτι τους που ήταν μέχρι πρότινος ερειπωμένο και βρίσκεται στην Κορολέκη γειτονιά, εφαπτόμενο με το ρέμα της Φιλιππούς. Είναι παραδοσιακή χαμηλή διόρωφη οικοδομή, με ξεσκέπαστο λιακωτό προς τη βορινή της πλευρά στην κύρια είσοδο του σπιτιού, και με άλλους στεγασμένους βοηθητικούς χώρους (καλύβια) στα ανατολικά. Τα κτίσματα βρίσκονται περιφερειακά, αφήνοντας στη μέση μεγάλη αυλή και στα δεξιά μπαίνοντας από την μεγάλη εξωτερική αυλόπορτα, βρίσκεται το πηγάδι, από όπου υδρεύονταν το νοικοκυριό. Το σπίτι αυτό με την γύρω έκταση είχε περιέλθει  κατά το παρελθόν στην ιδιοκτησία άλλων Μασκλινιωτών αλλά τελευταία  το αγόρασαν  οι απόγονοι της οικογένειας Κίκιζα και πραγματοποιείται από τους τωρινούς  ιδιοκτήτες   αναπαλαίωση και  ανακαίνιση του κτηρίου και του περιβάλλοντος χώρου. Ολόκληρη η έκταση έξω από σπίτι, από το αλώνι που κάποτε υπήρχε στο νοτιοδυτικό μέρος του οικοπέδου, μέχρι το «δίρεμα» και την κορυφή του «ανηφοριά» ανήκε στην οικογένεια. Κομμάτι από την εδαφική αυτή έκταση στη μέση του ανηφοριά, που ανήκει τώρα στην ιδιοκτησία μας και μέχρι το τέλος της δεκαετίας του 1950 ήταν αμπέλι, το λέμε ακόμη και σήμερα «στο Κικιζέκο».

     Η εμπορική ιστορία της οικογένειας Κίκιζα, ξεκίνησε από τον κυρ – Γιώργη. Σε ιδιόκτητο κτήριο που αγόρασε στην περιοχή του σταθμού του τραίνου, το 1920 άνοιξε μαζί με το γιό του Αλέξανδρο ένα εμπορικό κατάστημα με «εδώδιμα και αποικιακά». Το κατάστημα πήγαινε πολύ καλά και σύντομα αποφασίζουν να επεκτείνουν τη δουλειά τους. Το 1925 ο μεγαλύτερος από το αδέλφια, ο Θανάσης, φεύγει για την Αθήνα και ανοίγει κατάστημα τροφίμων στην συμβολή των οδών Λένορμαν και Παλαμηδίου, στο Μεταξουργείο. Το κατάστημα και στην Αθήνα πήγαινε πολύ καλά, χάρις στο εμπορικό δαιμόνιο του Θανάση και εξελίχθηκε τελικά σε υπερκατάστημα. Φρέσκα εκλεκτά προϊόντα, καλές τιμές και γρήγορη εξυπηρέτηση ήταν τα χαρακτηριστικά του και το έκαναν ξακουστό. Τα αδέλφια είχαν εγκαταστήσει και ένα ποτοποιείο στο πίσω μέρος του καταστήματος παράγοντας ούζο και κονιάκ. Αργότερα εγκατέστησαν και καφεκοπτείο. Όλοι οι παλιοί Αθηναίοι που έζησαν την εποχή αυτή είχαν ακούσει για το κατάστημα του Κίκιζα.

Έγινε τόσο διάσημο σε ολόκληρη την Αθήνα, ώστε έδωσε το όνομά του στην περιοχή (γειτονιά του Κίκιζα). Αυτή η γειτονιά ενέπνευσε στο Γιώργο Ζαμπέτα, έναν από τους πιο αγαπημένους συνθέτες και από τους σπουδαιότερους δεξιοτέχνες του μπουζουκιού, να συνθέσει το παρακάτω λαϊκό τραγούδι με τίτλο «το Μεταξουργείο» που έγραψε ο ποιητής Δ. Χριστοδούλου και το τραγούδησε ο Δημήτρης Μητροπάνος κάνοντάς το μεγάλη επιτυχία.

 Στη γειτονιά του Κίκιζα στα σίδερα και στη ΒΙΟ

 στον Άγιο Κωνσταντίνο και στο Μεταξουργείο

 για να βρεθώ μιαν άνοιξη στενά σοκάκια να σας βρώ,

 και τη ζωή και την καρδιά μου δίνω προτού με βρεί το κρύο

 Στη γειτονιά του Κίκιζα Στα σίδερα και στη ΒΙΟ

 στον Άγιο Κωνσταντίνο και στο Μεταξουργείο

« Σίδερα» ο ποιητής εννοεί τις σιδηροδρομικές γραμμές και συγκεκριμένα τη διασταύρωση των οδών Κωνσταντινουπόλεως και Λένορμαν. «ΒΙΟ» εννοεί το μεγάλο μηχανουργείο που βρίσκεται ακριβώς σε αυτή την διασταύρωση και ειδικευόταν στην παραγωγή αντλιών νερού, υδραυλικών ελαιοπιεστηρίων κλπ.

Το εμπορικό κατάστημα, που έφτασε να απασχολεί 35 άτομα προσωπικό και να έχει μέχρι και τέσσερα ταμεία για την εξυπηρέτηση των πελατών του, υπήρξε ο πρόδρομος των σημερινών Supermarkets.Το μυστικό της μεγάλης επιτυχίας του καταστήματος ήταν τόσο η μεγάλη του ποικιλία, που ικανοποιούσε κάθε πελάτη, όσο και η φρεσκάδα όλων των ειδών του από την ταχύτατη κατανάλωσή τους. Η μεγάλη αυτή εμπορική επιτυχία, οδήγησε σταδιακά και τα άλλα αδέλφια του Θανάση στην Αθήνα.

Παράλληλα ο αδελφός του Θανάση, ο Γρηγόρης άνοιξε τυροκομείο στους Μύλους, στην Αργολίδα. Παρόλο που δεν συμμετείχε στη λειτουργία του καταστήματος της Αθήνας, είχε άμεση συνεργασία με τα αδέλφια του, αφού τους τροφοδοτούσε με τυροκομικά και άλλα τρόφιμα από τις επιχειρήσεις του. Η άριστης ποιότητας φέτα που προμήθευε ο Γρηγόρης το κατάστημα της Αθήνας, γινόταν ο «κράχτης» του καταστήματος. Το κατάστημα παρέμεινε σε λειτουργία για πενήντα ολόκληρα χρόνια. Έκλεισε το έτος 1975, μη μπορώντας να ανταγωνιστεί την νέα κατάσταση στην αγορά τροφίμων με την μορφή των σύγχρονων Supermarkets.

Το 1931 ανέβηκε στην Αθήνα και ο Αλέξανδρος. Εγκαθίστανται τα αδέλφια στην οδό Παλαμηδίου, σε ένα νεοκλασικό σπίτι, και σύντομα η υπόλοιπη οικογένεια αφήνει το κατάστημα του χωριού και μετακομίζει ολόκληρη στην Αθήνα. Ήταν η εποχή που τα ζυμαρικά που έτρωγαν οι Έλληνες, ήταν αυτά που έφτιαχναν στα σπίτια τους, δηλ. οι παραδοσιακές χυλοπίτες και ο τραχανάς, παρόλο που το πρώτο εργοστάσιο ζυμαρικών λειτουργούσε στο Ναύπλιο από το 1824, σηματοδοτώντας την σταδιακή δημιουργία μικρών μονάδων παραγωγής ζυμαρικών, κυρίως από ιδιοκτήτες αλευρόμυλων. Η όλο και μεγαλύτερη έκταση της δουλειάς δίνει στην οικογένεια την ιδέα να απευθυνθούν στη βιομηχανία μακαρονοποιίας «Δήμητρα», ώστε να φτιάξει ζυμαρικά και με την φίρμα τους, στα μέσα της δεκαετίας του 1930. Το 1938 συνεταιρίζονται με την βιομηχανία αυτή και ο νεαρός Αλέξανδρος, μόλις 25 ετών, αναλαμβάνει την διεύθυνση του μακαρονοποιείου, αλλά η δύσκολη περίοδος (κατοχή, εμφύλιος πόλεμος) που ακολούθησε δεν ευνόησε καθόλου την επιχειρηματικότητα των αδελφών Κίκιζα.

Μετά το πόλεμο τα μεγαλύτερα αδέλφια της οικογένειας αποφασίζουν να χωρίσουν τις δραστηριότητές τους με τον Θανάση να αναλαμβάνει τον κυλινδρόμυλο και το χονδρεμπόριο τροφίμων, ενώ ο Δημήτρης ανέλαβε την διεύθυνση του καταστήματος και του ποτοποιείου που είχε δημιουργηθεί. Το 1947 ο Αλέξανδρος με τον αδελφό του Γρηγόρη ιδρύουν μια μονάδα παραγωγής μακαρονιών στην Λεωφόρο Κηφισού στην Αθήνα, με την επωνυμία «ΒΕΖΑΚ» (Βιομηχανία Εκλεκτών Ζυμαρικών Αδελφών Κίκιζα). Το 1954 ο Γρηγόρης Κίκιζας αποχωρεί από την εταιρεία και αυτή περνάει ολοκληρωτικά στα χέρια του Αλέξανδρου, που της δίνει την επωνυμία «Μέλισσα» το σύμβολο της εργατικότητας.

Το 1965, μετά τον θάνατο του Αλέξανδρου Κίκιζα, την γενική διεύθυνση της βιομηχανίας αναλαμβάνει η σύζυγός του Κωνσταντίνα. Η εταιρεία συνεχίζει να επενδύει σε καινούρια μηχανήματα παραγωγής και συσκευασίας, αλλά και σε κτιριακές εγκαταστάσεις. Το 1972 άρχισε να εξάγει τους πρώτους 32 τόνους ζυμαρικών στην Αμερική. Το 1973 η «Μέλισσα» έκανε ακόμα ένα σημαντικό βήμα. Καθετοποίησε την παραγωγική της διαδικασία με την δημιουργία κυλινδρόμυλου άλεσης σκληρού σιταριού στη Λάρισα, ο οποίος έκτοτε παράγει σιμιγδάλι ειδικά για το εργοστάσιο των ζυμαρικών.

Το 1975 τα ηνία της επιχείρησης αναλαμβάνει ο Γιώργος Α. Κίκιζας προσθέτοντας τη δική του σφραγίδα στην επιτυχημένη πορεία της επιχείρησης με τον συνεχή εκσυγχρονισμό όλων των επί μέρους δραστηριοτήτων, την προσθήκη νέων σημάτων και νέων προϊόντων και την διαρκή αύξηση της παραγωγής. Το 1977 η «Μέλισσα» εξαγοράζει την Θεσσαλική μακαρονοποιία «Ντεβέτα» ανεβάζοντας την ετήσια παραγωγή της σε 8.000 τόνους, όταν ο κλάδος έχει συρρικνωθεί από τις 120 μικρές μονάδες παραγωγής το 1950 σε 12!

Τέλος την δεκαετία του 1980 ο Γεώργιος Κίκιζας συνεταιρίζεται με την μεγάλη εταιρεία τροφίμων Star Prodotti Alimentari. Παράλληλα η «Μέλισσα» συνεργάζεται με τον όμιλο «Barilla SpA» της μεγαλύτερης εταιρίας ζυμαρικών στον κόσμο, διανέμοντας προϊόντα στην Ελληνική αγορά. Αυτό μέχρι το 1991, οπότε η Ιταλική πολυεθνική εξαγόρασε την «Μίσκο» εισβάλλοντας κυριολεκτικά στην Ελληνική αγορά, όχι μόνο με τα προϊόντα της Ελληνικής βιομηχανίας που εξαγόρασε, αλλά και με πλήθος εισαγομένων ζυμαρικών και άλλων προϊόντων. Η μετατροπή της «Barilla SpA» από συνεργάτη σε πανίσχυρο ανταγωνιστή από τις αρχές της δεκαετίας του 1990 οδήγησε την «Μέλισσα» σε ένταση των προσπάθειών της όχι μόνο στο εσωτερικό αλλά και στις αγορές του κόσμου, αυξάνοντας σημαντικά τις εξαγωγές της και την παραγωγή των ζυμαρικών της που φτάνουν πλέον τους 40.000 τόνους ετησίως. Στην πρώτη δεκαετία της νέας χιλιετίας η «Μέλισσα» προχώρησε στην εξαγορά και άλλων εγχώριων βιομηχανιών ζυμαρικών, με αποτέλεσμα να ισχυροποιήσει την θέση της στην εγχώρια αγορά.

Συγκαταλέγεται στις μεγαλύτερες εταιρείες τροφίμων της χώρας, αφού όπως προαναφέρθηκε, έχει διανύσει μια αξιοπρόσεκτη πορεία επιτυχιών, τόσο σε επίπεδο συνεργασιών, όσο και σε επίπεδο εξαγορών, όπου ουσιαστικά έχει απορροφήσει σταδιακά ένα μεγάλο μέρος της αγοράς ζυμαρικών της χώρας μας και όχι μόνο. Έχει καταφέρει να εκσυγχρονίσει τον εξοπλισμό της και να αυξήσει εντυπωσιακά της παραγωγική της δύναμη, να επεκταθεί στο εξωτερικό, να ιδρύσει θυγατρική στην Πολωνία, την Atlanta, και να εξάγει όχι μόνο ζυμαρικά αλλά και άλλα Ελληνικά προϊόντα (ελαιόλαδο, κρασί, ελιές, χαλβά κλπ.).

Σήμερα η βιομηχανία διοικείται από την τρίτη γενιά της οικογένειας, τα παιδιά του Γιώργου Κίκιζα (Αλέξανδρο και Κωνσταντίνα) που έχει αναλάβει τα ηνία της οικογενειακής επιχείρησης την οποία δημιούργησε ο παππούς τους και εκπέμπουν το μήνυμα πως θα συνεχίσουν και εκείνοι, πάρα τα αρνητικά δεδομένα της Ελληνικής οικονομίας, να οδηγούν με επιτυχία την πορεία της επιχείρησης.

 Όμως, ανέκαθεν  τα παιδιά  του κυρ - Γιώργη και της κυρά – Κανέλας,  οι αδελφοί Κίκιζα και οι απόγονοί τους, καίτοι μεσουρανούν οικονομικά στον Ελλαδικό χώρο και όχι μόνο,  ποτέ δεν ξεχνούν  τον τόπο της καταγωγής τους και την αγάπη τους αυτή για τον τόπο τους την δείχνουν έμπρακτα μέχρι τα σήμερα. ‘Όποτε τους έχει ζητηθεί συμμετέχουν και ενισχύουν πάντοτε οικονομικά τις προσπάθειες που γίνονται, για τον εξωραϊσμό των δημόσιων κτιρίων του χωριού, των εκκλησιών του και των γηπέδων του, αλλά και ό,τι δήποτε άλλο συμβάλλει στην πολιτιστική ανάπτυξη του χωριού γενικότερα.

                                                                        Γ.Σκλημπόσιος - Μασκλινιώτης