ΤΟ ΕΞΩΚΚΛΗΣΙ  ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ  ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ  ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ ΜΑΣ

       Στις 26 του μήνα Οκτώβρη  είναι γνωστό  πως τιμάται η μνήμη του Μεγαλομάρτυρος Αγίου Δημητρίου. Λίγο πιο κάτω από την πηγή της Κάρβιας, στην περιοχή του Καυκαλά και πιο πάνω από τα Λιατσέκα καλύβια, στα Μεσοραχίτικα, οι φιλόθρησκοι και θεοφοβούμενοι Μασκλινιώτες  είχαν κτίσει από παλιά ένα ταπεινό χωμάτινο προσκυνητάρι  σκεπασμένο με λίθινες πλάκες. Εκεί τοποθέτησαν   την εικόνα του Αγίου και οι περαστικοί ξωμάχοι του χωριού άναβαν το καντήλι του. 

   Την δεκαετία του 1940 οι χωριανοί βελτίωσαν την λιθοδομή στο προσκυνητάρι σε ανάμνηση του παρακάτω γεγονότος. Την περίοδο 1941-1942,υπήρχε στην περιοχή μεγάλη ανομβρία και οι χωρικοί κατέφυγαν στο Θεό και τους Αγίους του, για να ζητήσουν βοήθεια. Σύσσωμο το χωριό έκανε λιτανεία και περνώντας από το σημείο που βρισκόταν το προσκυνητάρι, έγινε δέηση. Μετά από λίγο άνοιξαν οι καταρράκτες του ουρανού και έπεσε πολλή βροχή, που πότισε το διψασμένο τόπο. Οι χωριανοί  απέδωσαν την έντονη βροχόπτωση σε θαυματουργική παρέμβαση του Αγίου Δημητρίου  και σε ένδειξη ευγνωμοσύνης βελτίωσαν, όπως προαναφέρθηκε, την λιθοδομή του προσκυνηταριού.  

  Αργότερα ανανεώθηκε η παρουσία του Αγίου στο σημείο εκείνο. Ο Γιώργης ο Καραπάνος και η μητέρα του Μαριγώ, ενώ δούλευαν εκεί κοντά στα χωράφια τους, ένοιωσαν μια έντονη μυρωδιά λιβανιού. Εκείνη την ώρα ακούστηκαν και φωνές από τον Γρηγόρη τον Κωνσταντίνου που δούλευε παρακάτω, γιατί αυτός είδε φωτιά στο σημείο του προσκυνηταριού και νόμισε ότι κάποιος την είχε ανάψει και κινδύνευαν από πυρκαγιά. Η Μαριγώ Καραπάνενα συγκλονίστηκε από το γεγονός και έφτιαξε σε εκείνο το σημείο με εισφορές των κατοίκων ένα μεγαλύτερο προσκυνητάρι με τσιμεντένια οροφή, προς τιμή του Αγίου.

    Τέλος το 1980 ο Κώστας Ραμμόγιανης από το Καστρί και η Μασκλινιώτισα σύζυγός του Μαρία, το γένος Σκλημπόσιου, αποφάσισαν να κτίσουν με δικές τους δαπάνες, στο σημείο εκείνο που βρισκόταν το προσκυνητάρι, μεγάλου μεγέθους εξωκκλήσι, προς τιμή του Αγίου και στη μνήμη του αδικοχαμένου αδελφού της Μαρίας, του Δημήτρη. Ισοπεδώθηκε ο χώρος, κτίστηκε το εξωκκλήσι, ιστορήθηκε το τέμπλο του με μεγάλες εικόνες Βυζαντινής τεχνοτροπίας, κατασκευάστηκε μικρή ομβροδεξαμενή και περιφράχτηκε το προαύλιό του με έξοδα των κτητόρων. Αργότερα συμπληρώθηκαν οι εικόνες του δωδεκάορτου στο τέμπλο της εκκλησίας με δωρεά ευσεβών κατοίκων του χωριού. Το εξωκκλήσι είναι ρυθμού «απλής βασιλικής», ενώ εντύπωση προκαλεί το καμπαναριό του με την μικρή καμπανούλα του. Τα πεύκα, τα κυπαρίσσια και τα δεντρολίβανα φύτεψε στο προαύλιο του εξωκκλησιού η αείμνηστη μητέρα μου Κωνσταντίνα, και τα περιποιόταν μέχρι που έφυγε από τη ζωή. Τα έξοδα της συντήρησης και του ευπρεπισμού στο εξωκκλήσι αυτό, αλλά και στα άλλα εξωκκλήσια του χωριού, αναλαμβάνουν κατά καιρούς ευσεβείς εύποροι Μασκλινιώτες, που έχουν εγκατασταθεί στο εξωτερικό και δεν ξεχνούν ποτέ τον τόπο που αναστήθηκαν*. 

   Στους εορτάζοντες  Δημήτρηδες ,τις Δημητρούλες, αλλά και σε όλους τους συμπατριώτες  κατοίκους του χωριού μας και τους ξενιτεμένους μας  ευχόμαστε "Χρόνια πολλά και ευτυχισμένα  με παντοτινή υγεία".                                                             Γ.Σ. Μασκλινιώτης

 

 

                     Η «ΣΕΜΠΡΙΑ» ΤΩΝ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ   MAΣ

   

     Παλιότερα τα νοικοκυριά στο χωριό μας είχαν ανακαλύψει ένα είδος συνεργασίας και αλληλοβοήθειας μεταξύ τους που την ονόμαζαν «σεμπριά». Δηλαδή δύο νοικοκυριά γίνονταν «σέμπροι» όπως έλεγαν, για να ανταπεξέλθουν τις δυσκολίες που αντιμετώπιζαν κατά την εκτέλεση των γεωργικών εργασιών.

Η «σεμπριά*» ήταν μια σχέση συνεταιριστικής επιχείρησης μεταξύ των μελών δύο  οικογενειών και έφερνε πιο κοντά την μια οικογένεια στην άλλη. Έδινε ευκαμψία για την συζήτηση των προβλημάτων που ανέκυπταν, πάντα με στόχο και σκοπό την επίλυσή τους. Καταργούσε στην πράξη την μοναξιά, το «εμείς» και διασφάλιζε ομόνοια, συνεργασία, αλληλεγγύη και ανθρωπιά. Στοιχεία απαραίτητα για την χάραξη δρόμων, για ένα καλύτερο αύριο, για μια ανθρώπινη κοινωνία. Λειτουργούσε άτυπα, με προφορική συμφωνία, με το λόγο των ανδρών κυρίως. Σκοπός της ήταν η από κοινού καλλιέργεια των χωραφιών, το όργωμα, η σπορά, ο θερισμός, το αλώνισμα, οι μεταφορές κλπ, που ανήκαν στις δύο οικογένειες.

Έτσι πολλοί νοικοκυραίοι, που είχαν στην κατοχή τους ζώα, που χρησιμοποιούσαν για το όργωμα, τη σπορά ή τον αλωνισμό των δημητριακών, συνεταιρίζονταν άτυπα, και γίνονταν «σέμπροι» με άλλους νοικοκυραίους του χωριού, που είχαν στην ιδιοκτησία τους και αυτοί ισάξια και όμοια ζώα (π.χ. μουλάρι με μουλάρι, άλογο με άλογο κλπ). Ο ένας ιδιοκτήτης του ζώου δανειζόταν το μουλάρι από τον άλλον ιδιοκτήτη του, και αντίστροφα, για όσο χρονικό διάστημα κρατούσε το όργωμα η σπορά των χωραφιών, η μεταφορά των δεματιών στα αλώνια και ο αλωνισμός των δημητριακών. Με αυτό τον τρόπο δημιουργούσαν το «ζευγάρι» των ζώων, που όργωνε για σπορά τα χωράφια και των δύο νοικοκυραίων.

 Άλλα στοιχεία για να γίνει η «σεμπριά», ήταν συνήθως η γειτονεία στα σπίτια, οι γείτονες στα χωράφια, οι ταιριαστοί χαρακτήρες (να έχουν τα ίδια χνώτα).Πρυτάνευε η απόλυτη συνεργασία, ο διάλογος, ο προγραμματισμός, η οργάνωση που αφορούσε στα εργαλεία, αλέτρια για το όργωμα των χωραφιών, αξίνες, κασμάδες, λαιμαργιές, ταβηχτά, για τα ζευγάρια των ζώων, άλογα, μουλάρια, βόδια, λοστάρια για να ξεριζώνονται οι πέτρες που εμφανίζονται στο όργωμα και που πολλές φορές έσπαγαν το υνί του αλετριού. Οι άνδρες της «σεμπριάς» έκαναν περισσότερο παρέα στα μαγαζιά του χωριού, αντάλλασαν σκέψεις, απόψεις, ιδέες. Οι γυναίκες επίσης έκαναν τα ίδια στον τομέα τους (αλληλοβοήθεια κλπ).

Πολλές φορές, εκτός από τα ζώα που παραχωρούσε η μια οικογένεια στην άλλη, πήγαιναν μαζί τους και οι ιδιοκτήτες τους, βοηθώντας τον «σέμπρο», κατά τις ημέρες του οργώματος και της σποράς των χωραφιών του. Όταν τέλειωνε αυτός τις δουλειές του, η διαδικασία ακολουθούσε αντίστροφη πορεία. Μετά το τέλος του οργώματος, της σποράς των χωραφιών και του αλωνισμού των δημητριακών και των δύο νοικοκυραίων, έληγε και ο άτυπος συνεταιρισμός τους.

Όμως με το πέρασμα του χρόνου η τεχνολογική εξέλιξη έφτασε μέχρι τα χωριό μας. Ανοίχτηκαν αυτοκινητόδρομοι, και εκσυγχρονίστηκαν οι επικοινωνίες των οικισμών με τις πόλεις, ήλθε το ηλεκτρικό ρεύμα, προμηθεύτηκαν οι αγρότες τρακτέρ, το αλώνισμα γινόταν πια με τις αλωνιστικές μηχανές κλπ.Έτσι οι δυνατότητες κάθε οικογένειας, με την εισαγωγή των τεχνικών μέσων, πολλαπλασιάστηκαν και οι «σεμπριές» πλέον δεν χρειάζονται, ούτε είναι απαραίτητες. Πέραν τούτων οι ο αριθμός των κατοίκων του χωριού μας, όπως και όλων των ορεινών κυρίως χωριών μειώθηκε δραματικά. Τα πετρώδη χωράφια δεν καλλιεργούνται πλέον. Έγιναν βοσκότοποι και ρουμάνια. Η «σεμπριά» έμεινε μια ανάμνηση, αλλά τα χρόνια εκείνα ήταν κάτι το όμορφο, το αληθινό, το απαραίτητο, το ανθρώπινο, που την διέκρινε η αγνή αλληλοβοήθεια.  

                                                                                                                             Γ.Σ.Μασκλινιώτης

 

 

 

 

            ΤΑ «ΣΠΑΡΤΟΧΩΡΑΦΑ»    ΤΗΣ    ΜΑΣΚΛΙΝΑΣ

 

Η καλλιέργεια δημητριακών ήταν ανεπτυγμένη και στην περιοχή μας, από της συστάσεως του χωριού. Όμως τα σπαρτοχώραφα, όπως τα έλεγαν, ήταν «κοκκινοχώματα» σε πετρώδη κατά το πλείστον εδάφη, πολύ μικρής αποδοτικότητας και  είχαν  μικρή έκταση. Ήταν σκορπισμένα σε διάφορες ακραίες τοποθεσίες του χωριού, αφού ένα μεγάλο μέρος της  καλλιεργήσιμης εδαφικής έκτασης ήταν «ασπρογής» που είχε καλυφθεί  την παλιότερη εποχή από αμπελώνες. Εκτείνοντο  από  το Πλατάνι μέχρι τις Κόντρες, τα Στρατηγέκα χάνια, τον Αρμακά, την περιοχή του Καυκαλά και της Κάρβιας.

 Ορισμένοι κάτοικοι μάλιστα αναγκάζονταν να  σπέρνουν  ακόμη και τα επίπεδα ξέφωτα*, τις λάκες, επάνω στις ανατολικές πλαγιές του όρους Παρθενίου, που απέχουν από το χωριό πάνω από μιάμιση ώρα δρόμο και η πρόσβαση σε αυτά γινόταν μέσα από κακοτράχαλα και ανηφορικά μονοπάτια. Σε αυτά τα χωράφια έσπερναν κυρίως οι κάτοικοι της Ζαρελιάνικης γειτονιάς. Στα ξέφωτα προς την περιοχή του Αρμακά έσπερναν αυτοί που κατοικούσαν στα Γυμνιάνικα ή Μακρέκα.

 Η οικογένειά μας καθώς και άλλοι συγχωριανοί μας, επειδή δεν είχαν στην ιδιοκτησία της μεγάλη έκταση από σπαρτοχώραφα για να σπείρουν τα δημητριακά τους, αναγκαζόταν  για πολλά χρόνια να σπέρνουν δημητριακά σε ξένα  χωράφια, τα οποία ενοικίαζαν. Έδιναν για ενοίκιο στους ιδιοκτήτες των χωραφιών αυτών ορισμένη ποσότητα δημητριακών που συμφωνούσαν, από την παραγωγή του νοικιαζόμενου χωραφιού, το «γιόμορο».

Η καλλιέργεια γινόταν αρχικά με το παραδοσιακό ξύλινο αλέτρι και με υποζύγια τα βόδια. Αργότερα τα νοικοκυριά  χρησιμοποίησαν τα μουλάρια και τα άλογα  με  το  σιδερένιο αλέτρι που είχε δύο φτερά. Τις άκρες  και τα πετρώδη μέρη του σπαρτοχώραφου ,εκεί που δεν έφτανε το αλέτρι, τις καλλιεργούσαν χειρωνακτικά  με   τις αξίνες και τους κασμάδες. Λιπάσματα παλαιότερα δεν υπήρχαν και όταν άρχισαν να χρησιμοποιούνται, η χρήση τους ήταν περιορισμένη. Ωστόσο η συνολική παραγωγή του χωριού σε δημητριακά ήταν αξιόλογη. Αυτό οφειλόταν στην φιλοπονία των κατοίκων που με υπομονή, επιμονή και πείσμα, κάτω από δύσκολες συνθήκες έσπερναν στα χωράφια  τα δημητριακά.

Καλλιεργείτο το σιτάρι και το κριθάρι για την παρασκευή του ψωμιού και σε μικρές ποσότητες η βρόμη, ο βίκος, το λαθούρι και τα κουκιά. Το σιτάρι αποτελούσε όμως την κύρια παραγωγή. Από τα στοιχεία της γεωργικής απογραφής του 1911 προκύπτει ότι εκείνη τη χρονιά καλλιεργούντο 940 στρέμματα σιταριού.                                                                          Γ.Σ.Μασκλινιώτης

 

                      Η ΠΛΗΘΥΣΜΙΑΚΗ  ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ ΜΑΣ ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΑ

     Σε προηγούμενο σημείωμά μας είχαμε αναφερθεί στην πληθυσμιακή εξέλιξη του χωριού μας αριθμητικά, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας. Σήμερα θα αναφερθούμε στα επώνυμα των κατοίκων  του χωριού μας, αρχίζοντας από αυτούς που πρωτοεγκαταστάθηκαν σε αυτό, καθώς και σε εκείνους που προστέθηκαν με την πάροδο των ετών, κατά την πληθυσμιακή εξέλιξή του. Η αναφορά μας αυτή βασίζεται σε παλαιότερη έρευνα των αρχείων της Κοινότητάς  μας από τον αείμνηστο Κοινοτικό Γραμματέα Χαράλαμπο Γεωργίου Λύγδα.   

    Ήδη από το έτος 1835  άρχισαν να διαμένουν κάτοικοι στη Μάσκλινα, έστω και προσωρινά, με τα εξής επώνυμα: Αντωνάκος, Κουρβετάρης, Μακρής, Στρατηγάκος, Κουρλιμπίνης, Κορολής, Μπόμπολος, Ξάμπλας, Σιάμπος, Σκλημπόσιος.

Επίσης κατά το έτος 1836 βρίσκουμε, πλην των ανωτέρω, και κατοίκους με επώνυμα: Μαθαιούλης και Σελίμος.

• Αργότερα το έτος 1841 προστίθενται κάτοικοι με επώνυμα: Καπράνος, Λύγδας και Παναγιωτάκος. 

• Κατά το έτος 1850 βρίσκουμε και κατοίκους με επώνυμα: Ελενιός, Μπαρκούζος, Παναγάκος, Παναγόπουλος, και Σκιντζής.

• Κατά το έτος 1852 βρίσκουμε και κατοίκους με επώνυμα: Γιάνναρης και Διαμαντόπουλος. 

• Κατά το έτος 1853 βρίσκουμε καινούργιους κατοίκους με επώνυμα: Κίκιζας και Ξυνός.

• Κατά το έτος 1889 βρίσκουμε κατοίκους με το επώνυμο Κατσίρης.

• Κατά το έτος 1890 βρίσκουμε κατοίκους με το επώνυμο Μίλης ή Κάβουρας.

• Κατά το έτος 1894 βρίσκουμε τα επώνυμα Μπουτσικάκης, Ράλλης και Τσιώρος.

• Όμως τα τελευταία αυτά επώνυμα δεν είναι Καστρίτικα. Οι οικογένειες με επώνυμο Κατσίρης, Μίλης και Τσιώρος προέρχονται από τα Βέρβενα, η οικογένεια με το επώνυμο Μπουτσικάκης από τα Κούτρουφα και η οικογένεια με το επώνυμο Ράλλης από τον Αχλαδόκαμπο.

• Κάτοικοι με επώνυμα που δεν υπάρχουν πλέον στο χωριό, ήταν: Κουραβέλος, Μαντζιώρος, Ελενιός, Παναγόπουλος, Σελίμος, Περεντές, Διαμαντόπουλος, Κοκόρης, Πανταζής, Μπαλούρδος, Μπουτσικάκης, Ντζιουβελέκος, Αθανασάκος και Καψάλης. 

   Από τα παραπάνω συμπερασματικά προκύπτει πως ο οικισμός της Μάσκλινας ήδη από την λήξη ελληνικής επανάστασης, επί Οθωνικής κυριαρχίας το 1835, άρχισε να αναπτύσσεται οικιστικά και πληθυσμιακά, από εποίκους Καστρίτες κυρίως, που έμεναν εκεί στη αρχή περιστασιακά σε πρόχειρα καταλύματα και αργότερα σε μόνιμες εγκαταστάσεις.                 

                                                                                                             Γ.Σ.    Μασκλινιώτης