Η  ΑΛΩΝΙΣΤΙΚΗ    ΜΗΧΑΝΗ

 

Στις αρχές της δεκαετίας του 1960, ρήμαξαν τα αλώνια. Τα δεμάτια φορτώνονταν στα μουλάρια και μεταφέρονταν στα «θημωνοστάσια». Στήνονταν σε θημωνιές, σε προκαθορισμένες τοποθεσίες, στην ευρύτερη περιοχή του χωριού, εκεί που είχε δυνατότητα πρόσβασης το αλωνιστικό συγκρότημα. Δημιουργούντο θημωνοστάσια στις Κόντρες, στη Λάκα, στον κέντρο του χωριού, εκεί που βρίσκεται τώρα το ελαιοτριβείο του Χ. Καγκλή, στο χώρο που είναι τώρα κτισμένη η εκκλησία του Αγίου Κωνσταντίνου,στις κόντρες,λίγο πιο πάνω από του Μπαριάμη το ρέμα και πάνω από το σπίτι του Γ. Φλέντζερη στην αρχή του δρόμου της Ανδρίτσας.

    Μετά την οδική σύνδεση του χωριού με το γειτονικό χωριό Παρθένι και τα χωριά της ευρύτερης περιοχής, ερχόταν στο χωριό αλωνιστικό συγκρότημα, που πήγαινε στα θημωνοστάσια και αλώνιζε τα σιτάρια και τα κριθάρια των νοικοκυριών. Ένα από τα αλωνιστικά συγκροτήματα που έρχονταν στο χωριό ήταν της εταιρίας «Ρούνης - Μπουτσικάκης - Ασκούνης» που η επωνυμία της προήρχετο από τα ονόματα των ιδιοκτητών του συγκροτήματος που ήσαν Καστριτοχωρίτες. Το αλωνιστικό συγκρότημα αποτελείτο: α) από το τρακτέρ που ήταν μεγάλης ιπποδύναμης, και μετέφερε ολόκληρο το αλωνιστικό συγκρότημα από περιοχή σε περιοχή β) από την κυρίως μηχανή (πατόζα), γ) τη μηχανή που συσκεύαζε το άχυρο σε μπάλες, την «μπαλιάστρα» και δ) το αναβατώριο, μηχανισμό που ανέβαζε τα δεμάτια με τα στάχυα επάνω στη μηχανή.

Ολόκληρο το αλωνιστικό συγκρότημα δεν ήταν αυτοκινούμενο, αλλά έμπαινε σε λειτουργία με ένα τεράστιο ιμάντα (λουρί) μήκους δέκα μέτρων περίπου, που μετέδιδε την κίνηση από το μεγάλης ιπποδύναμης τρακτέρ. Η λειτουργία του συγκροτήματος απαιτούσε πληθώρα εργατών.Οι πιο πολλοί κουβαλούσαν τα δεμάτια από την θημωνιά μέχρι το αναβατώριο και τα τοποθετούσαν ένα – ένα πάνω σε αυτό. Αυτος ο μηχανισμός ανέβαζε τα δεμάτια πάνω στην πατόζα. Εκεί τα παραλάμβαναν δύο εργάτες και αφού αφαιρούσαν τα δεματικά τροφοδοτούσαν τη μηχανή με τις καλαμιές και τα στάχυα από  την καταπακτή εισόδου της που βρισκόταν εκεί. Καθώς λειτουργούσε το συγκρότημα ειδικοί μηχανισμοί  στην πατόζα διαχώριζαν τον καρπό από τα στάχυα.Ο καρπός περνούσε μέσα από ειδικά κόσκινα,καθαριζόταν από τα ζιζάνια και τα ξένα σώματα και κατέληγε στη μία άκρη της μηχανής, όπου αποθηκευόταν σε σακιά.Οι καλαμιές και τα στάχυα θρυμματίζονταν από την μηχανή, γίνονταν άχυρο και έβγαιναν από την άλλη άκρη της και χύνονταν μέσα σε έναν αποθηκευτικό χώρο ανοιχτό από πάνω. Εκεί στέκονταν όρθιοι δύο εργάτες και με τις πηρούνες τους έσπρωχναν το άχυρο μέσα στην μηχανή που το συμπίεζε και το συσκεύαζε σε ορθογώνιες μπάλες που τις έδενε με σύρματα.Το άχυρο σε εκείνο το σημείο σήκωνε τεράστια σύννεφα σκόνης που έκανε την ατμόσφαιρα αποπνικτική. Οι εργάτες που δούλευαν σε αυτό το σημείο, εκτός από τα πλατύγυρα καπέλλα που φορούσαν για να προστατεύονται από τον ήλιο, είχαν καλύψει και τις αναπνευστικές οδούς με μεγάλα μαντήλια, για να μην καταπίνουν τη σκόνη. Άλλοι εργάτες τραβούσαν τις μπάλες που έβγαιναν από τη μπαλιάστρα  και τις στοίβαζαν λίγο πιο πέρα για να τις φορτώσει αργότερα ο νοικοκύρης και να τις μεταφέρει στον αχυρώνα του σπιτιού του.

     Και στην άλλη άκρη της μηχανής, εκεί που γέμιζαν τα σακιά με τα «γεννήματα*» γινόταν το ζύγισμα του καρπού από  άλλους εργάτες και τους υπεύθυνους του αλωνιστικού συγκροτήματος, παρουσία και του νοικοκύρη που αλώνιζε. Παρακρατείτο  το «δικαίωμα» της μηχανής, η αμοιβή δηλαδή των ιδιοκτητών του συγκροτήματος για το αλώνισμα, που υπολογιζόταν σε ποσοστιαία αναλογία 8-10 % επί της συνολικής ποσότητας του καρπού.Ο υπόλοιπη ποσότητα του καρπού έμπαινε στα σακιά για το σπίτι.Όταν τελείωνε το αλώνισμα με την επιμέλεια του νοικοκύρη η υπόλοιπη ποσότητα του καρπού, μετά την αφαίρεση του «δικαιώματος», μαζί με τις μπάλες του άχυρου που είχε τυποποιήσει  στο μεταξύ  η μπαλιάστρα μεταφέρονταν στο σπίτι είτε φορτωμένα στα μουλάρια ,είτε με τα φορτηγά αυτοκίνητα. Εκεί τα ξεφόρτωναν και  τον καρπό τον τοποθετούσαν απευθείας στο σεντούκι. Γλύτωναν από το πλύσιμο στο χέρι όλης της ποσότητας του καρπού που γινόταν μετά από το αλώνισμα στα αλώνια, γιατί δεν  χρειαζόταν πιά  να απομακρυνθούν τα χώματα, οι ξένες ουσίες  και τα ζιζάνια, αφού αυτά τα είχαν απομακρύνει τα κόσκινα της μηχανής κατά την διαδικασία του αλωνίσματος.Τις μπάλες το άχυρο τις στοίβαζαν μέσα στον αχυρώνα (μπλέχτη) με ευκολία, γιατί ήταν σχεδόν άκοπη η μεταφορά τους εκεί και εξοικονομούσαν πολύ χώρο, αφού το άχυρο είχε συμπιεστεί από την μηχανή.                        Γ.Σκλημπόσιος- Μακλινιώτης