ΣΥΝΤΕΧΝΙΕΣ - ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΙ  ΣΤΟ ΧΩΡΙΟ ΜΑΣ

      Στο χωριό μας ανέκαθεν είχαν δημιουργηθεί μικρές ομάδες ή συντεχνίες,  «οι εργάτες γης» ή «εργάτες στην αγροτική παραγωγή» όπως τους έλεγαν  και προήρχοντο από τους κατοίκους του. Αυτοί δρούσαν πολλές φορές και μεμονωμένα. Παλαιότερα, στις αρχές  του 20^ου αιώνα, οι ομάδες αυτές των συγχωριανών μας πήγαιναν «με τα πόδια», ή έπαιρναν το τραίνο από το χωριό και μετέβαιναν στα χωριά της Βόχας (Κορινθίας), στην περιοχή του Αιγίου και στα χωριά της Ηλείας για το μεροκάματο.

Σε αυτά τα μέρη «έπιαναν δουλειά» που περιοριζόταν κυρίως στο σκάψιμο και στο σκάλισμα των αμπελιών ή κάποιας σταφιδοφυτείας. Διέμεναν εκεί όλη την περίοδο απασχόλησής τους, σε κάποια καλύβα ή αποθήκη, που τους παρείχε ο εργοδότης τους. Αυτός τους παρείχε και τροφή και έτσι οι εργάτες αποταμίευαν σχεδόν ολόκληρο το ημερομίσθιο. Οι συνθήκες εργασίας και διαβίωσης ήταν σκληρές. Ωράριο δεν υπήρχε. Η εργασία άρχιζε με την ανατολή του ήλιου και με δύο σύντομες διακοπές για «κολατσιό» και για μεσημεριανό φαγητό, τελείωνε το ηλιοβασίλεμα.

Μια δεύτερη φυγή εργατών από το χωριό μας, για να εργαστούν έξω από τα όρια του τόπου κατοικίας τους γινόταν την εποχή του θερισμού των δημητριακών. Τότε ομάδες εργατών από την ίδια ή από συγγενικές οικογένειες έφευγαν και πεζοπορώντας πήγαιναν για «να δουλέψουν στον θέρο» (θερισμό). Λίγες ομάδες πήγαιναν στην κοντινή Τεγέα και οι περισσότερες στην περιοχή του κάμπου της Αργολίδας, που υπήρχαν απέραντοι σιτοβολώνες. Και η κατανομή της εργασίας γινόταν εκεί, πάλι σε οικογενειακή ή συγγενική βάση.

Η εργασία έπαιρνε συνήθως τις ακόλουθες μορφές. Ο πατέρας έπιανε με το αριστερό του χέρι τις καλαμιές με τα στάχυα, τις θέριζε σχεδόν σύρριζα με το κοφτερό παραδοσιακό δρεπάνι που κρατούσε στο δεξί χέρι και άφηνε τις «χεριές» με τις θερισμένες καλαμιές. Η μητέρα έδενε πολλές μαζί «χεριές» σε «χερόβολα» και μετά σε «δεμάτια». Έπειτα τα συγκέντρωναν σε «θημωνιές» ή τα μετέφεραν και σχημάτιζαν «θημωνιές» (σωρούς) κοντά στο αλώνι. Η μεταφορά στις πιο πολλές περιπτώσεις γινόταν με το δικό τους ζώο (μουλάρι ή γαϊδούρι) που είχαν πάρει μαζί τους από το χωριό. Η πληρωμή τους γινόταν συνήθως με ποσότητα σταριού ανάλογη με την εργασία τους και με την συμφωνία που είχαν κάνει. Πολλές φορές η συμφωνία γινόταν και με το δεμάτι. «Στα δέκα ένα», δηλαδή εννέα δεμάτια το αφεντικό και ένα οι εργάτες. Άλλος τρόπος πληρωμής ήταν με το ημερομίσθιο. Με τα χρήματα που έπαιρναν αγόραζαν σιτάρι «επί τόπου», δηλαδή στο τόπο της παραγωγής.

Ακολουθούσε το «ασταχολόγημα» από τα παιδιά τους, που είχαν πάρει μαζί τους. Στο θερισμένο χωράφι έμπαιναν τα παιδιά και μάζευαν ένα-ένα τα στάχυα που είχαν παραπέσει και δεν είχαν συμπεριληφθεί στα «χερόβολα» ή στα «δεμάτια». Αυτή η εργασία γινόταν πάντα με την έγκριση του εργοδότη. Το σιτάρι ή το κριθάρι που συγκεντρωνόταν από το «ασταχολόγημα» δεν το έπαιρνε ο ιδιοκτήτης του χωραφιού αλλά οι «ασταχολόγοι», αυτοί δηλαδή που μάζευαν τα εναπομείναντα στάχυα. Μερικές φορές οι ομάδες δεν έφευγαν όταν τέλειωνε ο θερισμός, αλλά παρέμεναν να δουλέψουν και στο αλώνισμα των δημητριακών. Ο εργοδότης και στην περίπτωση αυτή εκτός από το ημερομίσθιο, τους προσέφερε τροφή και στέγη σε κάποιο καλύβι ή σε κάποια αποθήκη και έτσι αποταμίευαν σχεδόν ολόκληρο το ημερομίσθιο. Η εργασία και εδώ ήταν εξοντωτική. Άρχιζε με την ανατολή του ήλιου και μετά από δύο σύντομες διακοπές για φαγητό, τέλειωνε το ηλιοβασίλεμα. Αυτές όμως οι ασχολίες των κατοίκων διήρκεσαν μέχρι και την «κατοχή», έκτοτε δε αποτέλεσαν παρελθόν πια για τους κατοίκους  της Μάσκλινας και των Καστριτοχωριών γενικότερα..

Όταν τέλος ο ελαιώνας του χωριού είχε καρποφορία, ομάδες εργατών κατέβαιναν με το τραίνο από τα χωριά της Γορτυνίας Λεβίδι, Χωτούσα, Βλαχέρνα, Δάρα κλπ) για να δουλέψουν στο «μάζεμα της ελιάς». Η σύνθεση των ομάδων αυτών γινόταν σε οικογενειακή ή σε συγγενική βάση. Η πληρωμή της εργασίας τους γινόταν ή σε χρήμα ή σε είδος (λάδι) ανάλογα με τη συμφωνία που έκαναν με τον εργοδότη. Αν η πληρωμή γινόταν σε χρήμα, οι εργάτες με τα χρήματα που έπαιρναν σαν αμοιβή τους, αγόραζαν συνήθως λάδι από την τοπική αγορά, δηλαδή απ’ ευθείας από τους παραγωγούς ή από τα ελαιοτριβεία.

Ο εργοδότης τους προσέφερε επίσης τροφή και ενίοτε στέγη σε κάποια καλύβα ή σε ακατοίκητο σπίτι συγγενικής η φιλικής οικογένειας. Οι συνθήκες της εργασίας και της διαβίωσής τους ήταν σκληρές, γιατί κοντά στις άλλες δυσκολίες, τις ελιές τις μάζευαν μέσα στο καταχείμωνο. Η χρησιμοποίηση εργατών από της περιοχές της Γορτυνίας για το λιομάζωμα διήρκεσε μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1960. . Μετά την δεκαετία του μεσοπολέμου και την κατοχή  οι ομάδες αυτές εργάζονταν «σκαφτιάδες» στα αμπέλια του χωριού μας.

      Την δεκαετία του 1960 και μέχρι τα μισά της δεκαετίας του 1970 τους καλοκαιρινούς μήνες, μετά το αλώνισμα των δημητριακών, περιστασιακά και για διάστημα 15 τουλάχιστον ημερών, μετέβαιναν ομάδες Μασκλινιωτών μαζί με τα παιδιά τους, νεαρής κυρίως ηλικίας, στα διπλανά χωριά Παρθένι και Αγιωργήτικα καθώς και στα χωριά της Τεγέας. Δούλευαν μεροκάματο, από την ανατολή μέχρι τη δύση του ήλιου, μέσα στο καυτό λιοπύρι του καλοκαιριού, κατά τη συλλογή του βύσσινου των περιοχών αυτών. Σημειωτέον ότι εκείνες τις εποχές ο τόπος εκεί ήταν κατάφυτος από βυσσινιές, που σήμερα βεβαίως έχουν ήδη εκριζωθεί. Και σε αυτούς τους εργάτες ο εργοδότης παρείχε τροφή και στέγη, σε ακατοίκητα σπίτια των χωριών, κατά το διάστημα της παραμονής στον τόπο της εργασίας τους, ενώ η αμοιβή των εργατών γινόταν σε χρήμα. Με αυτό τον τρόπο οι μικροί χωριανοί μαθητές του Γυμνασίου ή οι φοιτητές ενίσχυαν το οικογενειακό τους εισόδημα.

Από τις αρχές του 20^ου αιώνα οι κάτοικοι του χωριού άρχισαν να αισθάνονται την επιτακτική ανάγκη ίδρυσης και λειτουργίας συνεταιρισμού, για την βελτίωση της παραγωγής, επεξεργασίας και διάθεσης των αγροτικών τους προϊόντων αλλά και την ενίσχυση της πιστοληπτικής τους ικανότητας από την Τράπεζα. Έτσι στα τέλη της δεκαετίας του 1910 έγινε η πρώτη προσπάθεια ίδρυσης συνεταιρισμού με την επωνυμία «γεωργικός- πιστωτικός συνεταιρισμός Μασκλίνης». Στις 29 0κτώβρη 1919 έγινε η πρώτη γενική συνέλευση των μελών του συνεταιρισμού και η εγγραφή τους στο μητρώο του.

Το επίσημο βιβλίο του μητρώου συνεταίρων που έπεσε στα χέρια μας έχει φυλλομετρηθεί και βρέθηκε να έχει εκατό (100) φύλλα. Ήταν έτοιμο να αποσταλεί στον ειρηνοδίκη Αγίου Νικολάου (Καστρίου) για θεώρηση από την δικαστική Αρχή, σύμφωνα με την εγγραφή που βρίσκεται στο τελευταίο φύλλο του.

Στη γραμμογράφησή του στην αριστερή σελίδα αναφέρεται ο αύξοντας αριθμός εγγραφής του συνεταίρου, το ονοματεπώνυμό του, το επάγγελμά του, η κατοικία του, η χρονολογία παραδοχής του ως μέλους, ο αριθμός των δηλωθέντων μεριδίων και το ποσόν σε δραχμές της ευθύνης του μέλους. Στη δεξιά σελίδα του βιβλίου αναφέρεται η χρονολογία δήλωσης αποχώρησής του, η χρονολογία εξόδου του καθώς και η αιτία αποχωρήσεώς του μέλους από τον συνεταιρισμό (δια παραιτήσεως, δι’ αποβολής και αιτία θανάτου).

Από το βιβλίο προκύπτει ότι είχαν εγγραφεί στο συνεταιρισμό ενεννήντα (90) μέλη συνολικά και ήσαν κτηματίες, με δηλωθείσες (109) μερίδες συμμετοχής στο συνεταιρισμό. Τα ιδρυτικά μέλη του ανέρχονταν σε πενήντα ένα (51), όλοι κάτοικοι της Μάσκλινας. Κατά το διάστημα λειτουργίας του ενεγράφησαν σταδιακά και οι υπόλοιποι (39). Τα ονοματεπώνυμα των κατοίκων του χωριού που αναφέρονται στο μητρώο, στη συντριπτική τους πλειοψηφία, υπάρχουν μέχρι σήμερα, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων (χήρα Λ. Αθανασάκου, χήρα Αθ. Σελίμου, Εμμαν. Βουτσικάκης, Ιωαν. Αγγελόπουλος, Λεων. Ελενιός και Κων. Ελενόπουλος) που δεν υπάρχουν πιά. Δεν υπάρχουν στοιχεία για την χρονική διάρκεια λειτουργίας του συνεταιρισμού.

Αργότερα, την μεταπολεμική εποχή και συγκεκριμένα από τις αρχές του 1950 ιδρύθηκε στο χωριό ο «Ελαιουργικός Συνεταιρισμός Ελαιοχωρίου». Μάλιστα κατασκευάστηκε κοντά στο κέντρο του χωριού από τα μέλη του συνεταιρισμού ελαιοτριβείο, το «συνεταιρικό», όπως το έλεγαν, για την έκθλιψη του ελαιοκάρπου των μελών του με σύγχρονες μεθόδους. Το ελαιοτριβείο σήμερα έχει περιέλθει στην κατοχή του συγχωριανού μας Χρήστου Καγκλή. Παράλληλα λειτούργησε και «Γεωργικός –   Πιστωτικός Συνεταιρισμός  Ελαιοχωρίου» με την προεδρία του να κατέχει για κάμποσα χρόνια ο συγχωριανός μας Γιώργης Αντωνάκος (Γαντάς).

                                                     Γ.Σκλημπόσιος- Μασκλινιώτης