ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΣΤΗΝ  ΕΥΡΥΤΕΡΗ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ ΜΑΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ

 

     Στην περιοχή που εκτείνεται το χωριό μας, στη θέση «Πλατάνι» υπήρξε ανέκαθεν ανθρώπινη παρουσία, αφού έχουν ανακαλυφθεί τάφοι, από τους οποίους φαίνεται ότι σε εκείνο το μέρος υπήρχε αρχαίο νεκροταφείο και μικρός οικισμός. Το νεκροταφείο αυτό βρισκόταν κάτω από τα Λιατσέκα καλύβια, στην περιοχή Μεσορραχίτικα, μέσα στα Μακρέκα χωράφια. Εκεί, μέχρι τελευταία, οι ιδιοκτήτες των ελαιώνων, κατά την διαδικασία οργώματος των χωραφιών τους, είχαν ανακαλύψει κατ’ επανάληψη ανθρώπινα οστά.

     Ο αρχαίος οικισμός υφίστατο στο πλάτωμα, που βρίσκονται σήμερα τα πολλά πηγάδια, μικρού σχετικά βάθους, δεδομένου ότι εκεί και σε μια έκταση πέντε περίπου στρεμμάτων υπάρχουν διάσπαρτα, θραύσματα από κεραμίδια και ίχνη αρδευτικού συστήματος (πήλινοι σωλήνες κλπ). Δεν υπάρχουν όμως στοιχεία για τον προσδιορισμό της ταυτότητας του οικισμού. Ο δημοσιογράφος Φάνης Τζαβέλας αναφέρει σε μελέτη του ότι στη θέση «Πλατάνι» έχουν βρεθεί τάφοι ως Πολυάνδρια (ομαδικοί τάφοι) και Κτερίσματα, χωρίς όμως να κάνει καμιά άλλη αναφορά ή να δίνει καμιά άλλη διαφωτιστική πληροφορία.

     Η ονομασία της περιοχής «Πλατάνι», εκεί που βρισκόταν ο άγνωστης ταυτότητας αρχαίος οικισμός, προήλθε πιθανώς από τη γεωλογική μορφή του εδάφους - πλατύς και ανοιχτός τόπος - στο σημείο εκείνο. Η άποψη αυτή επιβεβαιώνεται από το γεγονός ότι λίγο παρακάτω υπάρχει ένα ακόμη ξέφωτο με την ονομασία «Κάτω Πλατάνι». Η προέλευση της ονομασίας του από την ύπαρξη εκεί κάποτε πλατάνου, δένδρου κατεξοχήν υδρόφιλου, συγκεντρώνει λίγες πιθανότητες, αφού το έδαφος, το υπέδαφος, αλλά και η έλλειψη μεγάλων ποσοτήτων τρεχούμενου νερού δεν ευνοούσε την ανάπτυξή του στην ευρύτερη περιοχή.

     Στα Μυκηναϊκά χρόνια (1580 - 1100 π.Χ.) κατέβηκαν στην Πελοπόννησο οι Δωριείς και ομάδες από αυτούς  εγκαταστάθηκαν και κατέκτησαν  την παραλιακή Αργολίδα και την γειτονική  Κυνουρία. Δημιούργησαν το κράτος των Μυκηνών οι δε αυτόχθονες κάτοικοι των περιοχών αυτών  αφομοιώθηκαν από αυτούς. Έκτοτε και η ευρύτερη περιοχή της «Θυρεάτιδας γης»,  δηλαδή ένα μέρος της βόρειας Κυνουρίας, στην περιοχή που ανήκει και ο οικισμός της Μάσκλινας, υπαγόταν στο κράτος των Μυκηνών. Η αρχαία Κυνουρία αποτέλεσε μεθοριακή περιοχή ανάμεσα στο δύο ισχυρά κράτη του Άργους και της Σπάρτης. Μεταξύ των κρατών αυτών έγιναν κατ’ επανάληψη συγκρούσεις, για την κατοχή της «Θυρεάτιδας γης.

     Στα χρόνια αυτά είναι πολύ πιθανό να κτίστηκε και ο «τοιχιάς», που βρίσκεται στην ευρύτερη περιοχή του χωριού μας καθώς και το αρχαίο οδικό δίκτυο. Υπολείμματα του αρχαίου αυτού τοίχου διασώζονται σε αρκετά μεγάλο μήκος του ακόμη και σήμερα. Η ονομασία «τοιχιάς*» είναι συνώνυμη με την σημερινή ονομασία της περιοχής «Αρμακάς». Η ετυμολογία της λέξης Αρμακάς προέρχεται από το αρχαίο «έρμαξ», που σημαίνει λιθοσωρός. Με την ονομασία «τοιχιάς» χαρακτηρίζεται ένας μακρύς λιθοσωρός, πλάτους 2 μέτρων περίπου, που ξεκινάει από τον Αρμακά και κατευθύνεται ανατολικά σε μήκος 500 περίπου μέτρων, μέχρι το Βαγιόρεμα (δίπλα στη στρούγκα του Τσιώρου). Ανατολικότερα ίσως συνεχιζόταν ο λιθοσωρός, προς την περιοχή Κόντρες, αλλά η συνέχειά του σήμερα διακόπτεται, λόγω της δημιουργίας δρόμων σε νεότερες εποχές, μέσω των οποίων έγινε η σταδιακή μεταφορά των υλικών του λιθοσωρού, προκειμένου να χρησιμοποιηθούν για οικοδομικά υλικά.

Για την ύπαρξη του «τοιχιά» αναφέρεται σε δημοσίευμά του ο δημοσιογράφος Φάνης Τζαβέλλας. Αναφέρει συγκεκριμένα ότι στους πρόποδες του όρους Παρθενίου, μέχρι την θέση «Πλατάνι» υπάρχει τοίχος χτισμένος με ξερολιθιά, για τον οποίο λέγεται ότι αποτελούσε τα σύνορα Αργειτών με τους Λακεδαιμόνιους, χωρίς όμως να αναφέρει την πηγή από την οποία πήρε αυτή την πληροφορία. Το πιο πιθανό είναι να στηρίχθηκε σε πληροφορίες που του έδωσαν ντόπιοι κάτοικοι του χωριού μας, την εποχή εκείνη.

Ύστερα από πενήντα χρόνια ασχολήθηκε με το θέμα και ο αρχαιολόγος Π. Φάκλαρης, ο οποίος στη διατριβή του για την αρχαία Κυνουρία γράφει: «Ένα χιλιόμετρο νότια από το Ελαιοχώρι, μέσα σε δασωμένη πλαγιά, υπάρχει ένας τοίχος πάχους 1,80 μ. με κατεύθυνση Α-Δ και στην συνέχεια ΝΑ-ΒΔ. Αρχίζει από το Βαγιόρεμα, όπου το στανοτόπι του Τσιώρου, συνεχίζει στη θέση Αρμακάς, περνά την σιδηροδρομική γραμμή και προχωρεί στην πλαγιά του υψώματος Ροϊνά του Παρθενίου».

Ο Π. Φάκλαρης διαπίστωσε την ύπαρξη αυτού του τοίχου σε μήκος 500 μέτρων περίπου. Έχει την άποψη ότι ο «τοιχιάς» το πιο πιθανό είναι να λειτουργούσε κατά την αρχαιότητα σαν ένα πρόχειρο αλλά σταθερό τείχος το οποίο θα όριζε τα όρια της επικράτειας του κράτους των Αργειτών και εκείνα των Τεγεατών. Παράλληλα η νότια απόληξη του «τοιχιά» θα αποτελούσε και το κοινό όριο για τις επικράτειες του Άργους, της Τεγέας και της Σπάρτης, κατά την περίοδο που η τελευταία κατείχε την περιοχή της Κυνουρίας. Ίσως κατά μήκος του «τοιχιά» να υπήρχαν και κτίσματα για την παραμονή της φρουράς, που ασκούσε τον έλεγχο της αρχαίας οδικής αρτηρίας από την περιοχή της Τεγέας προς την περιοχή Αγίας Σοφίας - Ελαιοχωρίου και στην συνέχεια προς την Αργολίδα.

    Αργότερα το 549 π.Χ. η νότια Κυνουρία αποσπάσθηκε από τους Αργείους και προσαρτήθηκε οριστικά πλέον στην Λακωνική. Οι κάτοικοί της απόκτησαν τα Λακωνικά ήθη και έθιμα, ενώ άρχισαν να μιλούν την Δωρική διάλεκτο. Από τότε οι Κυνούριοι μετονομάστηκαν Λάκωνες και κατά τον Μεσαίωνα Τσάκωνες. Από τα αρχαϊκά και μέχρι τα ρωμαϊκά χρόνια, όπως προαναφέρθηκε, η Κυνουρία ακολουθεί ιστορικά και πολιτιστικά άλλοτε το Άργος και άλλοτε τη Σπάρτη, ανάλογα κάθε φορά με την εξάρτησή της από τις πόλεις αυτές. Στην εποχή μάλιστα του Λακεδαιμονίου βασιλιά Λαβώτα, Οι Σπαρτιάτες ξεκίνησαν πόλεμο κατά των Αργείων με την κατηγορία ότι οι Αργείοι επιβουλεύονταν την Κυνουρία και κινούσαν τους Κυνουρείς, υπηκόους τότε των Σπαρτιατών, σε αποστασία. Στις αρχές του Πελοποννησιακού πολέμου οι Σπαρτιάτες είχαν εγκαταστήσει στην Θυρέα τους Αιγινήτες που είχαν διώξει από την πατρίδα τους οι Αθηναίοι, ενώ ο βασιλιάς της Μακεδονίας Φίλιππος το 338 π.Χ.έδωσε πάλι την Κυνουρία στο Άργος. Όμως διατήρησε τελικά η περιοχή αυτή, λόγω της ιδιομορφίας του εδάφους της, ορισμένες ιδιαιτερότητες, στα ήθη, τα έθιμα την γλώσσα και τον τρόπο ζωής γενικότερα.    

    Τέλος  στην εφημερίδα «Τύπος του Κορυθίου»(Δεκέμβριος 2001, φυλ. 10) σε χωρίς πηγή αναφοράς δημοσίευμα του αείμνηστου συμπατριώτη μας Χαράλαμπου Λύγδα, σημειώνεται πως στις περιοχές του χωριού μας «Αράπης» και «Καυκαλάς», διάφορα ευρήματα   συνηγορούν πως εκεί υπήρξαν αρχαίοι οικισμοί. Επίσης στη θέση «Κάμπος» της ευρύτερης περιοχής Σαμόνι υπάρχουν και εκεί  ίχνη και ευρήματα Βυζαντινού οικισμού.

 

                                                                                  Γ.Σ. Μασκλινιώτης